Birleşmiş Milletler’de İNSAN HAKLARI YORUMLARI İnsan Hakları Komitesi ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi, 1981-2006
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi Genel Yorum No. 25, Madde 25: Kamu Yönetimine Katılma
BM İnsan Hakları Komitesinin BM Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesinin 25.Maddesinin Seçme ve Seçilme hakkından geniş bir anlama sahip olduğunu ve bireylerin, yurttaşların seçimlerin olmadığı zamanlarda da karar verme süreçlerine dahil olma hakkına sahip olduğunu ifade etmektedir. Derleyen ve Metinleri Çeviren Lema Uyar, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 145 1. Baskı İstanbul, Eylül 2006, s. 75-85.
Sivil Toplumun Karar Verme Süreçlerine Katılımıyla ilgili İyi Uygulama İlkeleri – 2019 (Gözden Geçirilmiş Hali)
Sivil Toplumun Karar Verme Süreçlerine Katılımı
STGM Tarafından yürütülen “Katılım Hakkı” Projesi kapsamında çevrilen “İyi Uygulama İlkeleri” Avrupa Konseyi Uluslararası STÖ’ler Konferansı tarafından hazırlandı. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi ve Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel İdareler Kongresi tarafından tanıtılması ve etkin bir şekilde uygulanmasına dair kararı “İyi Uygulama İlkeleri” karar verme süreçlerine sivil toplumun etkin katılımı için bir kılavuz niteliği taşıyor.
Politik Karar Alma Süreçlerine Sivil Katılım Rehberi
Rehber Avrupa Konseyi, 27 Eylül 2017’de Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından Bakanlar Vekillerinin 1295. Toplantısında kabul edilmiştir, CM(2017)83-final. Yurttaş katılımını demokrasinin esası olarak niteleyen rehber, sivil katılımı “bireylerin, sivil toplum kuruluşlarının ve sivil toplumun genel olarak kamu otoritelerinin karar alma süreçlerine katılımı” olarak tanımlamaktadır.
Sivil Toplum İçin Yasama Sürecine Katılım El Kitabı
Yasama Derneği’nin hazırladığı el kitabı, derneğin daha önce hazırladığı el kitabının Cumhurbaşkanlığı sistemine göre güncellenmiş halidir. El Kitabı’nın başlıca amacı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin (TBMM) yapısı ile yasama ve denetim süreçlerine ilişkin olarak STK temsilcilerinin bilgi açığının giderilmesi ve STK’ların bu süreçlere nasıl daha etkin katılabileceğine ilişkin ipuçlarının verilmesidir.
İstişare: Paydaşların Kararlara Katılımı
Rehber Argüden Yönetişim Akademisi Vakfı için STK’ların yönetimi ve STK’larda kampanya yürütülmesi konusunda önemli deneyimlere sahip, Doughty Center uzmanlarından Neil Jeffery tarafından hazırlanmış. Rehber paydaş katılımının başarılı bir şekilde nasıl yürütülebileceğinin anlaşılmasını sağlamayı ve başarılı paydaş katılımı yönetiminin ipuçlarını anlatmayı amaçlıyor. Ayrıca toplulukların, STK’ların ve geniş anlamda sivil toplumun katılımına odaklanıyor.
STK’lar ve Sivil Katılım
Sivil Toplum Kuruluşları için Teknik Destek (TACSO) Bölge Ofisi tarafından hazırlanan “STK ve Sivil Katılım” El Kitabı Batı Balkanlar ve Türkiye’de faaliyet gösteren STK’ların kapasitelerine katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır. Esas hedef STK’ların kapasitesini güçlendirmek olmakla birlikte, STK’ların ortaklık kurduğu yerel yönetimler, merkezi yönetim birimleri, diğer devlet kurum ve kuruluşlarının yanı sıra konuya ilgi duyan herkese sivil katılım konusunda yol gösterici örnekler sunmaktadır.
Katılımı anlamak: Bir literatür taraması
Birleşik Krallık ’ta kamusal katılım konusunda faaliyet gösteren bir STÖ olan “Involve” tarafından hazırlanan rehber (Eddie Brodie, Eddi Cowling, Nina Nissen) TEPAV Tarafından Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılımcılık projesi kapsamında 2011 yılında Türkçeye çevrildi (Çev: Aslı Toksabay Esen). Proje kamu idarelerince yürütülen stratejik planlama çalışmalarının katılımcılık boyutuna ilişkin bir değerlendirme çerçevesi oluşturulması ve katılımcılığın arttırılmasına yönelik kapasite geliştirmesini hedeflemiş ve rehber de konuyla ilgili literatüre odaklanmıştır.
müzakereci halk katılımı: dokuz ilke
Birleşik Krallık ’ta kamusal katılım konusunda faaliyet gösteren bir STÖ olan “Involve” tarafından hazırlanan ilkeler, TEPAV Tarafından Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılımcılık projesi kapsamında Türkçeye çevrilmiştir. Müzakereci halk katılımı insanların karar alma sürecine dahil edilmelerine ilişkin özel bir yaklaşımdır. Katılımcılara, nihai bir görüşe ulaşmadan önce konuyu derinlemesine değerlendirmeleri ve tartışmaları için zaman vermesi bakımından katılımın diğer çeşitlerinden farklıdır. Kamu politikalarında müzakere içeren halk katılımının cesaretlendirilmesi ve desteklenmesi bu metnin amacını oluşturmaktadır.
Katılımcılığın ilkeleri: katılımlı çalışmaları tasarlayan, uygulayan ve yönetenler için iyi uygulama kılavuzu
TEPAV Tarafından Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılımcılık projesi kapsamında Office for Public Management (OPM) tarafından hazırlanan kılavuz, üretilen politikaların ve verilen hizmet kalitesinin artırılmasını sağlamak amacıyla hem stratejik planlama hem de politika geliştirme süre.lerinde katılımcı yöntemleri kullanan kamu kurumlarına rehberlik etmek üzere kullanıma sunulmuştur.
Fark Yaratmak: Merkezi yönetime halkın katılımını değerlendirmek için rehber
Rehber Birleşik Krallık ’ta kamusal katılım konusunda faaliyet gösteren bir STÖ olan “Involve” tarafından hazırlanmıştır (Diane Warburton, Richard Wilson, Elspeth Rainbow). TEPAV Tarafından Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılımcılık projesi kapsamında Türkçeye çevrilmiştir (Çev: Burcu Toksabay). Rehber başarılı bir katılım girişimini yönetmek ve planlamak için değerlendirmenin önemine dikkat çekmekte ve bunun nasıl yapılacağı üzerinde durmaktadır.
İnsanlar ve Katılım: Yurttaşlar karar almanın merkezine nasıl yerleştirilir
Rehber Birleşik Krallık ’ta kamusal katılım konusunda faaliyet gösteren bir STÖ olan “Involve” tarafından hazırlanmıştır. TEPAV Tarafından Stratejik Planlama ve Politika Geliştirmede Katılımcılık projesi kapsamında Türkçeye çevrilmiştir (Çev: Emre Demir). Rehber kamu idarelerince yürütülen stratejik plan çalışmalarının katılımcılık boyutuna ilişkin bir değerlendirme çerçevesi oluşturulması ve katılımcılığın artırılmasına yönelik kapasite geliştirilmesi amacıyla Türkçe’ye çevrilmiştir.
Demokrasi ve Siyasal Katılım
Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği tarafından 23–24 Haziran 2012 tarihinde düzenlenen “Demokrasi ve Siyasal Katılım” başlıklı konferanstaki sunum ve tartışmaları bu kitapta bulabilirsiniz. Demokrasi ile siyasal katılım arasındaki ilişkiyi farklı açılardan değerlendirmeye çalışan kitap, Türkiye ve diğer ülkelerdeki demokrasi tartışmaları, doğrudan demokrasi ve katılımcılık, siyasal katılım açısından merkeziyetçilik, gençlik, sosyal medya ve katılımcılık başlıkları altında tartışmaları içermektedir.
Paydaş Anketleri: Stratejik yönetim süreçlerinde paydaş anketi hazırlama, uygulama ve analiz rehberi
Rehber, dört ana kısımdan oluşmaktadır. Bu kısımların her biri paydaş anketi sürecindeki temel aşamaları ifade etmektedir. Aşağıda bu ana kısımların sayfa numaraları verilmektedir. Kısımlar kendi içinde bütünlük oluşturacak şekilde hazırlanmıştır. Rehber özellikle de katılım süreçlerinin planlanmasında son derece önemli olan paydaşlar hakkında niceliksel veriler toplamak için yol gösterici niteliktedir.
Davranış İlkeleri Rehberi
STGM, YADA ve TÜSEV tarafından uygulanan “Türkiye’de Sivil Toplumun Gelişimi ve Sivil Toplum-Kamu İşbirliğinin Güçlendirilmesi Projesi kapsamında Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı tarafından hazırlanan “Davranış İlkeleri Rehberi” kamu kurum ve kuruluşlarının STÖ’lerle eşitlikçi, katılımcı, hesap verebilir, şeffaf ve STÖ’lerin bağımsızlıklarına sayılı ilişkiler geliştirebilmeleri amacıyla hazırlanmıştır. Rehber yerel yönetimlerden, merkezi idareye geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Davranış İlkeleri İçin Basit Rehber: Davranış ilkelerinin Uygulanmasını Sağlamak için Temel Adımlar
Davranış İlkeleri İçin Basit Rehber
STÖ’lerin kamu kurum ve kuruluşlarının STÖ’lerle eşitlikçi, katılımcı, hesap verebilir, şeffaf ve STÖ’lerin bağımsızlıklarına sayılı ilişkiler geliştirebilmeleri amacıyla TÜSEV tarafından hazırlanan rehberin basitleştirilmiş versiyonudur.
Yeni Sisteme Göre Yasama El Kitabı
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı tarafından hazırlanan el kitabı Yeni-Cumhurbaşkanlığı sisteminde yasama süreçlerinin nasıl işleyeceği hakkında bilgiler sunmaktadır. El Kitabı Cumhurbaşkanlığı sistemi hakkında özet bir bilgiyi de içermektedir.Yeni sisteme uyumla ilgili İçtüzük değişiklikleri bu kitap yayına hazırlandığı sırada henüz yapılmadığı için yürütme organının; komisyonlarda ve Genel Kurulda bulunması, temsili ve söz hakkı konuları kıyasen anlatılmış olsa da TBMM’nin yasama organı olarak işleyişi hakkında genel bilgiler sunmaktadır.
Birlikte Yaşama
Sosyal uyuma, kültürlerarası diyaloga, anlayışa, hoşgörüye ve demokratik katılıma medyanın katkısına ilişkin Avrupa Konseyi standartları hakkında el kitabı Yasha Lange tarafından derlenmiştir. Tarlach McGonagle tarafından hazılanan Demokratik Topluma Katılım yurttaşların karar verme süreçlerine katılımı hakkında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinden hareketle örnekler sunmakta ve medyanın rolüne değinmektedir.
İnsan Haklarını Anlamak
Türkçe baskısı İsveç Uluslararası Kalkınma Ajansı (SIDA) desteğinde Raoul Wallenberg İnsan Hakları ve İnsancıl Hukuk Enstitüsü (RWI) ve Türkiye Adalet Akademisi (TAA) işbirliğinde hazırlanan kitap insan hakları eğitimi için hazırlanmış. Kitabın ele aldığı temel hak kategorilerinden bir tanesi de Demokrasi Hakkı ve katılıma odaklanıyor. Ayrıca kadın, çocuk, engelli haklarının ele alındığı bağlıklarda katılım hakkına değiniliyor.
STK’lar için Kamu Harcamaları Okuma-Yazma Kılavuzu
Nurhan Yentürk tarafından hazırlanan İstanbul Bilgi Üniversitesi tarafından basılan kılavuz, hak temelli çalışan STÖ’ler için, kamunun çeşitli alanlara yaptığı harcamaların izlenmesi bu harcamalara yönelik politika üretme sürecinin etkilenmesi ve konunun kamusal alanda konuşulur hale gelmesi için hazırlanmıştır. Karar verme süreçlerinde kamu harcamalarına dair politika süreçlerine dahil olmak isteyen STÖ’lere yol gösterici niteliktedir.
Temel Bütçe Okuma Yazma Kılavuzu
Nurhan Yentürk tarafından hazırlanan İstanbul Bilgi Üniversitesi tarafından basılan kılavuzda yer alan bilgiler, teknikler ve diğer kılavuzlar kullanılarak, ilgili yılın kanun gerekçesi ve ekleri webe konulduktan sonra, ilgili yıldan sonraki iki yıl için planlanan sosyal güvenlik, sağlık, sosyal yardım harcamalarını, askeri harcamaları, çocuk, gençlik ve eğitime yönelik harcamaları ayrıntılı olarak hesaplayabilmek için hazırlanmıştır. Karar verme süreçlerinde kamu harcamalarına dair politika süreçlerine dahil olmak isteyen STÖ’lere yol gösterici niteliktedir.